Nederlandse provincies en gemeentes staan voor grote ruimtelijke opgaven waarbij water, bodem en ondergrond een centrale rol spelen. Denk hierbij aan stedelijke ontwikkeling, klimaatadaptatie, natuurbehoud, drinkwaterwinning, energietransitie en landbouw. In dit kader ontwikkelt de provincie Utrecht in samenwerking met andere partijen een gebiedsgerichte driedimensionale (3D)-systematiek voor de ondergrond. Om deze 3D-systematiek te ontwikkelen, heeft provincie Utrecht behoefte aan gebiedsgerichte 3D-visualisatie van de ondergrond. Een belangrijk provinciaal vraagstuk is de afweging tussen het gebruik van de strategische grondwatervoorraad voor drinkwaterwinning enerzijds, en het gebruik van de ondergrond voor duurzame warmtevoorziening anderzijds. Een driedimensionale visualisatie van de ondergrond maakt het mogelijk om de diepteligging, kwaliteit en eigenschappen van de strategische grondwatervoorraad en het aangrenzende grondwater beter te kunnen omschrijven. Dit biedt waardevolle en bruikbare informatie die van pas komt bij beleid en regelgeving en besluitvorming. Provincie Utrecht streeft hierbij naar het beschermen van grondwater dat geschikt is voor de productie van drinkwater en tegelijkertijd naar ander gebruik van de ondergrond, zoals bodemenergie en aardwarmtewinning.
De pilotstudie “Informatievoorziening ten behoeve van de strategische grondwatervoorraad in de provincie Utrecht”, uitgevoerd door TNO-GDN in samenwerking met Provincie Utrecht, voorziet in de voor de 3D-systematiek benodigde bouwstenen. De belangrijkste resultaten zijn:
Doel
Het doel van deze pilotstudie en van in de toekomst vergelijkbare studies, is om als decentrale overheid zelfstandig een gebiedsgericht instrument voor het driedimensionaal visualiseren van de ondergrond te kunnen ontwikkelen. Hiermee kunnen beleidskeuzes en plannen met betrekking tot het veilig en duurzaam gebruik van de ondergrond en grondwater voorbereid en uitgelegd worden aan bewoners, bestuurders en collega’s.
Resultaten
- Dataset: een selectie van bruikbare gegevens over de ondergrond en het grondwater in Utrecht, gebaseerd op bestaande publieke TNO-GDN ondergrondmodellen zoals REGIS II.
- Schematisering: een eenduidige indeling en benaming voor de watervoerende pakketten en scheidende lagen in de Utrechtse ondergrond, die het makkelijker maakt om beleid en beleidsdoelen aan specifieke delen van de ondergrond te koppelen.
- Werkprocesbeschrijving: een overzicht van hoe de dataset tot stand is gekomen en hoe deze gebruikt kan worden.
- Verkenning 3D-toepassing: een eerste verkenning van mogelijkheden voor beheer, analyse en driedimensionale visualisatie, met de focus op het gebruik door decentrale overheden.